Kirin 9000S ra đời trong “nghịch cảnh”
Kể từ cuối năm 2020, sau cuộc chiến tranh bán dẫn Mỹ – Trung bùng nổ, chính quyền Donald Trump đã giáng đòn trừng phạt làm tê liệt các công ty Trung Quốc. Trong đó, Huawei là một trong những doanh nghiệp đầu tiên chịu hậu quả nặng nề, với những lệnh “cấm vận” không cho bất kỳ doanh nghiệp nào cung cấp chip tiên tiến cho Huawei để nâng cấp thiết bị cầm tay.
Đáp lại Donald Trump, Huawei đặt cược toàn bộ hoạt động kinh doanh chip bán dẫn và điện thoại di động trị giá 67 tỷ đô của mình vào thỏa thuận với SMIC – Tập đoàn Quốc tế Sản xuất Chất bán dẫn được chính quyền Trung Quốc hậu thuẫn. SMIC tuyên bố rằng, họ đã tìm ra phương pháp sản xuất chip tiên tiến dù chỉ sử dụng thiết bị lỗi thời, khẳng định tham vọng bắt kịp các công ty bán dẫn hàng đầu thế giới.
Nhưng “nghịch cảnh” chưa dừng lại ở đó, đến tháng 12 năm 2020, Huawei và SMIC tiếp tục bị liệt vào danh sách hứng chịu sự trừng phạt của Hoa Kỳ, theo đó bất kỳ doanh nghiệp nào muốn cung cấp công nghệ cho SMIC đều phải được sự cho phép của Washington.
Dù thỏa thuận trên sẽ gây tốn nhiều thời gian hơn, chi phí cao hơn, thậm chí nó có thể không hoạt động, nhưng đó là một bước đi buộc Huawei phải lựa chọn. Huawei đã ký kết thỏa thuận chế tạo một “hệ thống chip” trên điện thoại thông minh mới với SMIC mang tên Charlotte – hay còn gọi là Kirin 9000S.
Để xây dựng Charlotte, SMIC đã phải đánh vật với một quy trình tiên tiến mà họ chưa từng làm, cũng như đối mặt với hàng loạt những hạn chế mới trong việc mua và quản lý thiết bị phức tạp. Tuy nhiên, chỉ sau 3 năm, vào tháng 8 năm 2023, thiết bị mới của Huawei được ra mắt công chúng trong thầm lặng, mang tên điện thoại thông minh Mate 60 với công nghệ chip Kirin 9000S.
Mate 60 thành công được bán ra từ kệ hàng của Trung Quốc, đánh dấu sự trở lại của chip Huawei sau nhiều năm hứng chịu sự trừng phạt của Hoa Kỳ. Sự kiện này được những người theo chủ nghĩa dân tộc và người hâm mộ công nghệ nhiệt liệt hoan nghênh. Vậy Kirin 9000S có gì khiến Huawei tự hào và cả thế giới phải bất ngờ đến vậy?
Kirin 9000S vực dậy Huawei như thế nào?
Theo chia sẻ của nhiều nhóm thử nghiệm khác nhau, bất chấp “nghịch cảnh”, Kirin 9000S vẫn mang lại hiệu năng tương đương với các chip một hoặc hai năm tuổi của Qualcomm. Con chip này được đánh giá đã đưa Huawei gia nhập nhóm ưu tú về sản xuất chất bán dẫn.
Theo Geekerwan, một công ty chuyên thử nghiệm công nghệ Trung Quốc đã đăng video mổ xẻ Kirin 9000S và điện thoại Mate 60 trên kênh YouTube có gần 300.000 người theo dõi. Theo kết quả review cho thấy, chip này gồm 8 nhân xử lý, được đóng gói thành hệ thống System-on-Chip (SoC).
Trong đó, 4 nhân CPU sử dụng hoàn toàn thiết kế của ARM – công ty bán dẫn Anh đang cung cấp thiết kế chip cho 99% điện thoại thông minh có mặt trên thị trường. 4 nhân còn lại được Huawei tùy chỉnh dựa trên thiết kế cơ bản của ARM.
Vị trí 4 nhân CPU, GPU và NPU được Huawei tùy chỉnh trong chip Kirin 9000S (Nguồn: Geekerwan)
Dù đã được ARM cho phép sử dụng thiết kế cơ bản trong chip, nhưng HiSilicon – đơn vị phụ trách thiết kế vi mạch của Huawei đã tiến hành điều chỉnh, cải tiến bản thiết kế gốc để xây dựng lõi CPU của riêng mình trên SoC Kirin 9000S. Điều này giúp Huawei có thể chủ động sản xuất chip trong nước bất chấp những lệnh cấm vận của Mỹ.
Cũng theo Geekerwan phân tích, Kirin 9000S sử dụng lõi Cortex với bộ xử lý đồ họa (GPU) và bộ xử lý thần kinh (NPU) riêng do HiSilicon trực tiếp phát triển. Trong khi đó, SoC Kirin 9000S đã từng được sử dụng trên các điện thoại thông minh cao cấp của Huawei từ trước năm 2020 đều dựa vào thiết kế của ARM, cả CPU lẫn GPU và không có NPU.
Chip Kirin 9000S bên trong điện thoại Mate 60 Pro. (Nguồn: TechInsights/FT)
Theo giới chuyên gia nhận định, việc Huawei linh hoạt và chủ động điều chỉnh thiết kế lõi CPU chính là giải pháp duy nhất giúp công ty Trung Quốc này có thể tự chủ sản xuất chip trong bối cảnh phức tạp. Cách làm này giống như Apple từng thay đổi chip A-series trên iPhone thành nền tảng để phát triển dòng M-series cho máy Mac.
Chip Kirin 9000S vẫn là một ẩn số sau rất nhiều cuộc “mổ xẻ”
Đã có rất nhiều video “unbox” chiếc Mate 60 diễn ra, nhưng không ai nhìn thấy chipset HiSilicon Redmi 9000s mà họ đang mong chờ. Thay vào đó chúng ta sẽ thấy các chip RAM SK Hynix nằm bao bọc phía trên nó. Đó là một điều bí ẩn khiến SK Hynix ngay lập tức mở cuộc điều tra, vì họ đã ngừng cung cấp chip cho Huawei kể từ năm 2020 khi lệnh trừng phạt có hiệu lực.
Mặc dù Huawei đã cung cấp nhiều thông tin về Mate 60 Pro, nhưng tuyệt nhiên chưa có bất cứ thông tin nào xác nhận việc điện thoại này sử dụng chip 5G hay bộ vi xử lý nào khác hay không. Tuy nhiên, các nhà phân tích đã chỉ ra rằng Mate 60 Pro sử dụng bộ nhớ và bộ lưu trữ của SK Hynix với thông số kỹ thuật LPDDR5X và UFS 4.0. Bên dưới RAM có bộ xử lý lõi của điện thoại, dường như là thiết kế ngăn xếp kép. Theo nguồn thông tin khác, bộ vi xử lý Kiro có tên gọi là Kirin 9000S . Tuy nhiên, đây có vẻ chưa phải là tên cuối cùng.
Một bộ phận khiến toàn ngành công nghệ cũng phải bất ngờ nữa là hệ thống làm mát “sang chảnh” bên trong Mate 60 Pro. Bộ tản nhiệt VC khổng lồ nằm dưới màn hình với chất liệu hợp kim đắt đỏ, lớn hơn nhiều so với bộ phận tương tương tự trong Mate 50 Pro trước đó. Cũng theo các blogger phân tích, tấm làm mát của Huawei lần này có thể đạt diện tích tới 7.000 milimet vuông, là một trong những tấm làm mát lớn nhất trong lịch sử ngành điện thoại thông minh tính đến hiện tại.
Chip Kirin 9000S có thực sự làm Mỹ phải lo ngại?
Dù có nhiều hiệu năng tích cực được ghi nhận, tuy nhiên, Huawei vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức lớn trong thị trường bán dẫn đang thay đổi nhanh như vũ bão. Nhiều nhóm phân tích khác nhau, trong đó có Geekerwan, cho rằng khả năng sản xuất chất bán dẫn của hãng đang chậm hơn Qualcomm 2 năm.
Thực tế, từ các phép đo lường cho thấy, chip Kirin 9000S của Huawei có thể làm nóng điện thoại nhanh hơn các đối thủ cạnh tranh, do mức tiêu thụ năng lượng lớn hơn.
“Huawei có thể đã biết cách giảm rủi ro trước các lệnh cấm bằng sản phẩm “cây nhà lá vườn”, nhưng chưa đủ để khẳng định chiến thắng”, một chuyên gia đầu ngành về thiết kế chip cho điện thoại di động thông minh từng nhận định.