Đầu năm 2024 vừa qua, phía Mỹ có nhiều hành động dứt khoát nhằm hạn chế rủi ro cho ngành công nghiệp chip bán dẫn nước nhà trước sự ảnh hưởng của Trung Quốc. Cụ thể, Mỹ đang cố gắng vạch rõ ranh giới, giảm thiểu sự phụ thuộc vào chip thế hệ cũ được sản xuất bởi Trung Quốc đang ứng dụng tràn lan trong các sản phẩm gia dụng, xe điện,…
Trung Quốc và hướng đi riêng biệt ngành chip bán dẫn
Trong khi rất nhiều quốc gia đang theo xu hướng phát triển những con chip tiên tiến, nhỏ gọn, tối ưu (từ 8 nanomet trở xuống) ứng dụng trong điện thoại thông minh, siêu máy tính và trung tâm dữ liệu (đặc biệt là Đài Loan và Hàn Quốc), thì Trung Quốc lại chọn hướng đi ngược lại. Trung Quốc tập trung năng lực cho những con chip truyền thống, hay còn gọi là chip lớn hoặc chip phổ biến với kích thước 28nm trở lên. Những con chip bán dẫn này tận dụng công nghệ sản xuất từ 10 – 20 năm trước nhưng vẫn được sử dụng trong nhiều loại hàng hóa trong đời sống, thậm chí thiết bị quân sự.
Theo báo cáo của Rhodium Group vào tháng 4 năm 2023 đã chỉ ra rằng, tổng cả Trung Quốc và Đài Loan có thể chiếm gần 80% công suất sản xuất chip 20 đến 45 nm trên toàn cầu trong vòng 3 đến 5 năm tới. Nhóm này cũng cho biết thêm, trong phạm vi 50 đến 180nm, Trung Quốc hiện kiểm soát khoảng 30% công suất và trong vòng một thập kỷ tới có thể kiểm soát khoảng 46% công suất toàn cầu. Đây là những con số nói lên thị phần khổng lồ của lĩnh vực chip bán dẫn truyền thống Trung Quốc trong tương lai không xa.
Mỹ quan ngại sự bành trướng chip truyền thống của Trung Quốc
Hiện nay, các sản phẩm gia dụng, xe điện, thậm chí tên lửa quân sự sử dụng con chip bán dẫn truyền thống của Trung Quốc làm nền tảng đang được ứng dụng khá phổ biến. Tình trạng đó không chỉ diễn ra tại Hoa Kỳ, mà đã lan rộng ra khắp các nơi trên thế giới.
Theo Jimmy Goodrich, chuyên gia bán dẫn và cố vấn cấp cao của RAND Corp, về các vấn đề công nghệ, chỉ ra rằng, chip bán dẫn cũ của Trung Quốc đang làm nền tảng cho mọi thứ. Và trong tương lai, giống như Trung Quốc đã làm với năng lượng mặt trời, họ có thể sẽ bán phá giá chip truyền thống để loại bỏ các đối thủ cạnh tranh, khiến Mỹ và các quốc gia khác phụ thuộc vào chip bán dẫn cỡ lớn của Trung Quốc.
Cũng theo chuyên gia chia sẻ rằng, dữ liệu cho thấy Trung Quốc đã sẵn sàng trở thành nhà sản xuất chip truyền thống thống trị toàn cầu trước năm 2030 với chuỗi cung ứng tương đối tự cung tự cấp.
Hành động dứt khoát của Mỹ và ý kiến hồi đáp từ phía Trung Quốc
Ngay khi nhận thấy các chip thế hệ cũ vẫn được sử dụng rộng rãi trong mọi thứ, Hạ nghị sĩ Mike Gallagher (thành viên Đảng Cộng hòa) và Hạ nghị sĩ Raja Krishnamoorthi (đảng viên Đảng Dân chủ) đã lo lắng về nguy cơ ảnh hưởng đến an ninh kinh tế Hoa Kỳ, họ cùng gửi thư tới Bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo và Đại diện Thương mại Katherine Tai kêu gọi hành động khẩn cấp nhằm ngăn chặn, giảm thiểu sự phụ thuộc vào chip kém tiên tiến của Trung Quốc bằng mọi cách:
- Các nhà lập pháp Mỹ cũng đưa ra ý tưởng thiết lập “thuế quan thành phần” để áp thuế nhập khẩu lên chính con chip nền tảng chứ không riêng thành phẩm.
- Bộ Thương mại Mỹ cho biết họ có kế hoạch trao cho tập đoàn chuyên sản xuất các mạch tích hợp vi điều khiển Microchip Technology (Mỹ) khoản tài trợ trị giá 162 triệu USD, theo CHIPS và khoa học của Mỹ năm 2022, để hỗ trợ các nỗ lực sản xuất chip truyền thống.
- Trước đó, Bộ Thương mại cũng thông báo sẽ tiến hành một cuộc khảo sát để xác định cách các công ty Mỹ tìm nguồn cung ứng chip truyền thống.
Sau đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Mao Ning cho rằng việc Mỹ thắt chặt các biện pháp kiềm chế đối với các công ty bán dẫn của Trung Quốc là “hành vi bắt nạt kinh tế toàn diện”.
Bà cho biết các biện pháp mà Hoa Kỳ thực hiện vượt ra ngoài lĩnh vực an ninh quốc gia. “Hành vi của Hoa Kỳ đang gây tổn hại nghiêm trọng đến sự ổn định của chuỗi cung ứng và công nghiệp toàn cầu. Nó đầu độc bầu không khí hợp tác quốc tế cũng như sự phân chia nhiên liệu và đối đầu.”
Đứng trước tình hình căng thẳng của Trung Quốc và Hoa kỳ, không ít chuyên gia đánh giá phía Trung Quốc sẽ đáp trả bằng việc tăng cường hậu thuẫn những công ty chip như SMIC (là công ty bán dẫn hàng đầu Trung Quốc hiện nay, chỉ đứng sau TSMC của Đài Loan), từ đó phá giá mảng chip truyền thống và từng bước chiếm lĩnh thị trường. Hiện SMIC là đối thủ đáng gờm của UMC Microelectronics Corp tại Đài Loan và GlobalFoundries của Mỹ. Tuy nhiên, công ty này vẫn còn khả năng mở rộng quy mô sản xuất thêm nhiều lần.